ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Ομιλία του ΥΦΥΠΕΞ κ. Πέτρου Γ. Δούκα στο Οικονομικό Μεσογειακό Forum
Η χώρα μας είναι μεσογειακή χώρα. Όλες οι μεσογειακές χώρες είναι «γείτονές» μας.
Στα δε παράλια σχεδόν όλων των χωρών είναι διάσπαρτα τα μνημεία του ελληνικού πολιτισμού.
Η ευημερία των κρατών αυτών μας αφορά άμεσα. Όσο πιο μέτρια είναι η οικονομική τους κατάσταση, τόσο μεγαλύτερο είναι το ρεύμα της οικονομικής μετανάστευσης.
Και αντίθετα: Όσο πιο καλά πάνε, όσο πιο πολλές οικονομικές ευκαιρίες δημιουργούνται, τόσο μεγαλύτερα τα οφέλη από το εμπόριο και τις επενδύσεις.
Μας συμφέρει όλους να προκόψουν τα μεσογειακά κράτη! Όπως και η Χώρα μας έχει ωφεληθεί από την ανάπτυξη της των κρατών Ν.Α Ευρώπης με άνοδο των εξαγωγών, των επενδύσεων, του τουριστικού ρεύματος…
Σας θυμίζω πως υπάρχουν 3 πρωτοβουλίες για την βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Μεσογειακών κρατών!
Η Διαδικασία Βαρκελώνης
Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και
Η Ένωση για τη Μεσόγειο
Η Διαδικασία της Βαρκελώνης
Διαδικασία της Βαρκελώνης (ή Ευρω-Μεσογειακή Εταιρική Σχέση) δρομολογήθηκε το 1995. Σε αυτήν συμμετέχουν τα 27 Κ-Μ της ΕΕ και το Μαρόκο, η Τυνησία, η Αλγερία, η Αίγυπτος, ο Λίβανος, η Παλαιστινιακή Αρχή, η Ιορδανία, η Συρία, το Ισραήλ, η Τουρκία, η Αλβανία και η Μαυριτανία. Η Λιβύη συμμετέχει ως παρατηρητής.
Η Ευρω-Μεσογειακή συνεργασία διαρθρώνεται σε 4 άξονες:
α) ο πολιτικός άξονας παρέχει ένα πλαίσιο διαλόγου για την οικοδόμηση Μέτρων Εμπιστοσύνης (η Αραβο-Ισραηλινή διένεξη δεν υποβοηθά την ταχύρρυθμη πρόοδο του άξονα αυτού)..
β) ο οικονομικός άξονας: αυτός αποβλέπει στην εγκαθίδρυση μιας Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου στη Μεσόγειο μέχρι το 2010, μέσω και της υλοποίησης προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από το ENPI (European Neighborhood and Partnership Instrument)
γ) ο κοινωνικός–πολιτιστικός άξονας που προβλέπει μια σειρά δράσεων με σκοπό την ενδυνάμωση των σχέσεων ανάμεσα στους λαούς της Μεσογείου, και
δ) η συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης, κοινωνικής ένταξης, δικαιοσύνης και ασφάλειας.
Το ανώτερο θεσμικό όργανο της Ε/Μ Σ είναι η ετήσια Διάσκεψη Υπουργών Εξωτερικών. Παράλληλα, διεξάγονται διασκέψεις, ανά τομέα, σε Υπουργικό και υπηρεσιακό επίπεδο. Το πλαίσιο συνεργασίας περιλαμβάνει την υπογραφή χωριστών Συμφωνιών Σύνδεσης της ΕΕ με κάθε ένα από τα συμμετέχοντα κράτη της Μεσογειακής Λεκάνης, καθώς και Σχεδίων Δράσης ανά χώρα στο πλαίσιο της ΕΠΓ.
Για την χρηματοδότηση αυτών των δράσεων δημιουργήθηκε το FEMIP (Facility For Euro-Mediterranean Investment and Partnership), ενθαρρύνοντας το άνοιγμα των αγορών και τον εκσυγχρονισμό των οικονομιών των Μεσογειακών χωρών. Για την περίοδο 2002-2006, το FEMIP χρηματοδότησε προγράμματα αξίας 6 δις ΕΥΡΩ—δηλαδή περίπου 1 δισεκ. ευρώ ετησίως. Αλλά με τέτοιο ύψος χρηματοδοτήσεων, δύσκολα θα αλλάξει ο οικονομικός χάρτης της Μεσογείου.
Λάβετε υπ΄ όψη πως μόνον ένας trader της Societe Generale κατάφερε να χάσει 5 διεσκ. Ευρώ, ενώ η πρόταση εξαγοράς της Google από την Microsoft είναι της τάξης των 35 δισεκ. ευρώ!
Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ)- Νότιο σκέλος
Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ) προωθήθηκε με στόχο την άμβλυνση της δημιουργίας των νέων διαχωριστικών γραμμών με τις γειτονικές χώρες. Συμμετέχουν οι 16 χώρες οι οποίες περιβάλλουν την ΕΕ. Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στις χώρες της τ.ΕΣΣΔ και στις Μεσογειακές χώρες (Αλγερία, Τυνησία, Μαρόκο, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Παλαιστινιακή Αρχή, Συρία και Λιβύη).
Στόχος της ΕΠΓ είναι να ενθαρρύνει και να συνδράμει την οικονομική ανάπτυξη, την πολιτική σταθερότητα και τις μεταρρυθμίσεις στις χώρες προς τις οποίες απευθύνεται. Η ΕΠΓ υλοποιείται με τα Σχέδια Δράσης (Action Plans) ανά χώρα, τα οποία θέτουν προτεραιότητες και στόχους προς επίτευξη (“to do list”). Έμφαση δίνεται στην αρχή της διαφοροποίησης, ότι δηλαδή η ΕΕ θα συνδράμει περισσότερο τις χώρες που είναι πρόθυμες (και μπορούν) να προβούν σε μεταρρυθμίσεις.
Ο χρηματοδοτικός μηχανισμός για την ΕΠΓ, το European Neighbourhood and Partnership Instrument (ENPI- σε ισχύ από 01/01/07) είναι εστιασμένος σε δράσεις και νέες μορφές συνεργασίας (διασυνοριακή, διδυμοποιήσεις, ΤΑΙΕΧ), με πόρους ύψους Ε 11,5 δίς, για το διάστημα 2007-2013 και ισορροπία 2/3-1/3 για τις Νότιες και Ανατολικές χώρες αντίστοιχα. Δηλαδή και εδώ σχετικά αναιμική χρηματοδότηση.
Και η πολιτική γειτονίας προχωράει χωρίς εντυπωσιακά αποτελέσματα. Γίνονται όμως σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις και άνοιγμα των αγορών στις Μεσογειακές χώρες παρά το ότι η πολιτική πρόοδος είναι αργή.
Ένωση για τη Μεσόγειο (ΕΜ)
Η πρόταση για τη δημιουργία της «Μεσογειακής Ένωσης» διατυπώθηκε κατά την προεκλογική εκστρατεία του Γάλλου Προέδρου κ. Sarkozy (Φεβρουάριος 2007) και τέθηκε στις προτεραιότητες της εξωτερικής του πολιτικής.
Στις 20/12/07 υπεγράφη η «Έκκληση της Ρώμης για την Ένωση για τη Μεσόγειο», μεταξύ Γαλλίας, Ιταλίας και Ισπανίας, όπου τέθηκαν οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΜ: να εγκαθιδρύσει μια ισότιμη εταιρική σχέση μεταξύ των παράκτιων κρατών της Μεσογείου, με σκοπό την κινητοποίηση της ΚτΠ, των επιχειρήσεων, των τοπικών κοινωνιών και των ΜΚΟ.
Θα συγκληθεί Σύνοδος Κορυφής των αρχηγών των κρατών των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών και των ΚΜ της ΕΕ, κατά την διάρκεια της Γαλλικής προεδρίας (Παρίσι, 14/7/2008), για την υιοθέτηση Πολιτικής Δήλωσης και ορισμένων συγκεκριμένων προγραμμάτων. Θα προηγηθεί (13/7/2008) Σύνοδος με τη συμμετοχή μόνο των παράκτιων χωρών της Μεσογείου, που θα λειτουργήσει ως ιδρυτική συνάντηση της ΕΜ.
Η ΕΜ δεν θα υποκαταστήσει ούτε την Διαδικασία της Βαρκελώνης (ΔΒ) ούτε την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ), αλλά θα τις συμπληρώσει και θα τις εμπλουτίσει Ακόμη η ΕΜ δεν θα λειτουργήσει ως εναλλακτική πρόταση στην ενταξιακή πορεία ή στις Συμφωνίες Σύνδεσης και Σταθεροποίησης των ενδιαφερόμενων χωρών.
Περιεχόμενο πρότασης
α) Η ΕΜ δεν θα αποτελέσει νέο οργανισμό και δεν θα ασχολείται με τα πολιτικά θέματα της περιοχής, αλλά θα βασιστεί στην πραγματοποίηση συγκεκριμένων προγραμμάτων. Θα είναι business oriented.
β) Ενδεικτικά οι τομείς, όπως περιγράφονται στο γαλλικό non-paper, είναι οι κάτωθι:
ι) Βιώσιμη ανάπτυξη(πχ διαχείριση υδάτων, τουρισμός, προστασία ακτών)
ιι) Ενέργεια (π.χ. διασύνδεση δικτύων ηλεκτροδότησης και φυσικού αερίου, ηλιακή ενέργεια, πυρηνική ενέργεια)
ιιι) Μεταφορές ( π.χ. Θαλάσσιες συγκοινωνίες)
ιv) Συνεργασία Πανεπιστημίων ( π.χ. κοινά πανεπιστημιακά διπλώματα, Μεσογειακό πτυχίο τύπου Euro-master)
v) Έρευνα (πχ. δίκτυο ερευνητικών κέντρων, κλιματική αλλαγή, διευκόλυνση μετακίνησης ερευνητών)
vi) Πολιτισμός (πχ. ανταλλαγή νέων, πολιτιστική κληρονομιά, Μεσογειακή Πολιτιστική Πρωτεύουσα, κτλ)
vii) Γεωργία (πχ. Μεσογειακή (Π.Ο.Π), κοινά φυτο-υγειονομικά και περιβαλλοντικά πρότυπα, αγροτική ανάπτυξη)
viii)Υποδομές (πχ. Μεσογειακή Πολιτική για τα φάρμακα)
ix) Καινοτόμες χρηματοοικονομικές μεθόδους (πχ. αξιοποίηση εμβασμάτων οικονομικών μεταναστών)
x) επαγγελματική κατάρτιση
xi) οικονομική συνεργασία (κέντρο για την εναρμόνιση οικονομικού και επενδυτικού περιβάλλοντος)
xii) Μετανάστευση (Συνεργασία για τη διαχείριση και τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών)
xiii) Συνεργασία στον τομέα της δικαιοσύνης
xiv) Πολιτική προστασία (επιχειρησιακή συνεργασία)
Η Ελληνική Θέση
Η χώρα μας, από την αρχή, τήρησε ευμενή στάση έναντι της γαλλικής πρότασης και εξέφρασε επανειλημμένως την πρόθεσή της να συνεισφέρει ενεργά στις προκαταρκτικές διαβουλεύσεις με δικές της προτάσεις και βάσει συγκεκριμένων αρχών: μη αποκλεισμός – εκούσια συμμετοχή χωρών, συνιδιοκτησία, ισόρροπη γεωγραφική κατανομή των προγραμμάτων, συμπληρωματικότητα με υφιστάμενες δομές, προσανατολισμός της ΕΜ σε συγκεκριμένα προγράμματα, αποφυγή πολιτικών επιπλοκών, διάκριση ΕΜ από ενταξιακή πορεία και συμμετοχή της Ευρ. Επιτροπής σε αυτήν.
Από ελληνικής πλευράς θα πρέπει να στοχεύσουμε στη χρηματοδότηση και υλοποίηση συγκεκριμένων προγραμμάτων (projects) σε διάφορους τομείς. Αναφέρω ενδεικτικά ορισμένους τομείς ελληνικού ενδιαφέροντος :
- Μεταφορές (π.χ. θαλάσσιες συγκοινωνίες, ακτοπλοΐα, ναυτιλιακές υπηρεσίες)
- Ενέργεια (π.χ Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας)
- Βιώσιμη ανάπτυξη (π.χ διαχείριση υδάτων, αφαλάτωση και δη με αυτόνομες πηγές ενέργειας όπως τα φωτοβολταϊκά, τουρισμός)
- Κατασκευές, οδικά δίκτυα, Υποδομές,
- Τράπεζες και Διαχείριση Κεφαλαίων
- Υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευση
- Γεωργία (π.χ αγροτική ανάπτυξη, φυτο-υγειονομικά πρότυπα)
Και ό,τι άλλο μας υποδείξει ο Ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος. Περιμένουμε τις υποδείξεις και τις προτάσεις σας.
Οι ευκαιρίες είναι μεγάλες. Ότι δεν κάνουμε εμείς θα το κάνει κάποιος άλλος! ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣΟΥΜΕ!
Ελληνικές Προτάσεις
Για τη χρηματοδότηση του όλου εγχειρήματος, πρέπει να αναζητηθούν πόροι μέσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δοθέντος, όμως, ότι στην «Ένωση για τη Μεσόγειο» δεν συμμετέχουν όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, ενδεχομένως να υπάρξουν ενστάσεις από τα μη συμμετέχοντα σε αυτή την πρωτοβουλία κράτη-μέλη της ΕΕ για άντληση πόρων από τα κοινοτικά κονδύλια. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διερευνήσουμε και άλλους τρόπους χρηματοδότησης.
Προτείνουμε την δημιουργία ειδικού τομέα (MEDITERRANEAN GROUP) μέσα στην European Investment Bank με σκοπό την χρηματοδότηση Ευρω-Μεσογειακών έργων και εγχειρημάτων. Η ΕΙΒ έχει έτοιμες τις κατάλληλες υποδομές, ενώ μια νέα Μεσογειακή INVESTMENT AND DEVELOPMENT BANK θα καθυστερούσε την όλη προσπάθεια και θα ανάλωνε περισσότερα κεφάλαια σε λειτουργικά και διοικητικές δαπάνες.
Επιπλέον να συσταθούν και υποβοηθηθούν 3 μεσογειακά Mediterranean Development Funds τύπου PRIVATE EQUITY με χρηματοδότηση της τάξης των 2-5 δισεκ. ευρώ το καθένα, κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και από χώρες–μέλη της Μεσογειακής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη χρηματοδότηση projects και εγχειρημάτων κατά τομέα. Τα FUNDS αυτά θα ειδικεύονται σε χρηματοδοτήσεις έργων υποδομών όπου η παρουσία του ιδιωτικού τομέα θα είναι σημαντική, σε χρηματοδότηση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, κλπ.
Αναβάθμιση των Επιχειρηματικών Αποστολών κάθε χώρας. Ήδη η δική μας εμπειρία είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική!
Εκτιμώ ότι, εφόσον διευθετηθεί το θέμα της χρηματοδότησης, η «Ένωση για τη Μεσόγειο» μόνο οφέλη έχει να προσφέρει στη χώρα μας και τον επιχειρηματικό μας κόσμο και γι’ αυτό ζητώ την πολύτιμη συμβολή σας στις προσπάθειές μας για διαμόρφωση συνολικής ελληνικής θέσης, ώστε να υποστηριχθεί αποτελεσματικά η ενδεχόμενη συμμετοχή της Ελλάδας στην Πρωτοβουλία.
