Ομιλία Πέτρου Δούκα κατά την έναρξη του AFRICA DAY

ΟΜΙΛΙΑ ΥΦΥΠΕΞ κ. ΠΕΤΡΟΥ ΔΟΥΚΑ ΣΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
«ΗΜΕΡΑ ΑΦΡΙΚΗΣ-AFRICA DAY/ΑΦΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ: ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»

12/5/2008
Κυρία Υπουργέ
Εξοχότατοι φιλοξενούμενοι, Υπουργοί και Υφυπουργοί
Κυρία Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Μποτσουάνα
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Βρισκόμαστε εδώ σήμερα όχι απλά για να συζητήσουμε μπίζνες.
Όχι για να συζητήσουμε κάποιες εμπορικές συμφωνίες.
Είμαστε εδώ για να ξεκινήσουμε ένα μεγάλο ταξίδι
Για να δημιουργήσουμε μαζί
Για να φτιάξουμε πολύχρονες σχέσεις
Για να μάθουμε από τους Αφρικανούς φίλους μας
Αλλά και για να ανοίξουμε καινούργιους δρόμους φιλίας και συνεργασίας
Οι νέοι δρόμοι είναι συνέχεια των παλιών
Τα αρχαιότερα ευρήματα του Homo Sapiens, η ζωγραφική σε πέτρες και σπηλιές δείχνουν πως ο ανθρώπινος πολιτισμός, όλοι εμείς εδώ, ξεκινήσαμε από εκεί, από την Αφρική. Κυριολεκτικά OUT OF AFRICA.

Και η αφεντιά μου είναι δεμένη με την Ήπειρο αυτή:
Τανζανία, Κένυα, Κιλιμάντζαρο, Μασαϊ Μάρα, Μποτσουάνα, Ζιμπάμπουε, Ζαμβέζης, Νότιος Αφρική, Ναμίμπια, Ποταμός Κουνένε, Αγκόλα, βουνά Κουφέμας, μέρη που πήγα και με καλούν μέσα μου να ξαναπάω. Μάλιστα, πηγαίνοντας στη βόρεια Ναμίμπια, τα χρειαστήκαμε γιατί νύχτωνε, έδυε ο ήλιος και με τον Ρώσο απόστρατο πιλότο του τετραθέσιου αεροπλάνου, δεν βρίσκαμε τον μικρό χωματόδρομο για να προσγειωθούμε. Κάναμε βόλτες πέρα δώθε μέχρι που, τελευταία κυριολεκτικά στιγμή, προσέξαμε τα φώτα του LAND ROVER που μας περίμενε.

Αυτό είναι το πρώτο Συνέδριο για την Αφρική. Είναι η πρώτη προσπάθεια που γίνεται στη χώρα μας για να συσφίξουμε τις σχέσεις μας. Και εντάσσεται στο πλαίσιο της «Κοινής Στρατηγικής Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αφρικής (Joint EU-Africa Strategy)».
Η επόμενη συνάντησή μας, τον Μάιο του 2009, πάλι στην Αθήνα, θα είναι πολύ μεγαλύτερη.
Οι ευκαιρίες στην Αφρική είναι μεγάλες
Μεγάλα και τα προβλήματα
Άλλα κάθε πρόβλημα είναι και μία πρόκληση για την επίλυσή του. Γι’ αυτό μας προίκισε ο Θεός με νου. Για να λύνουμε τα προβλήματα. Όχι να κλαιγόμαστε γι’ αυτά.
Υπάρχουν πολλές ανηφόρες
- Ο Δρόμος για τη Δημοκρατία και την Πολιτική σταθερότητα
- Ο Δρόμος για το λεγόμενο κράτος δικαίου και το RULE OF LAW
- Ο Δρόμος για την οικονομική ανάπτυξη
- Η ανάγκη για υποδομές
· Για δρόμους
· Για αεροδρόμια
· Για συγκοινωνίες
· Για ηλεκτρική ενέργεια
· Για καλύτερες επικοινωνίες και τηλεπικοινωνίες
· Για λιγότερη γραφειοκρατία
· Για λιγότερα εμπόδια στους επιχειρηματίες
· Για καταπολέμηση της μάστιγας του AIDS
· Για πρόσβαση σε εκπαίδευση σε όλα τα Αφρικανόπουλα
είναι επιτακτική.


Από την άλλη μεριά
Ο απίθανος ορυκτός πλούτος
Οι γεωργικές εκτάσεις
Όλα απαιτούν τεράστιες επενδύσεις εκσυγχρονισμού
Οι ευκαιρίες είναι μεγάλες, αλλά σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον
1) Διεθνής οικονομική κρίση. Δυσκολίες στην εξεύρεση κεφαλαίων αλλά όχι απαγορευτικές
2) Φαινόμενο θερμοκηπίου: ανάγκη για εξοικονόμηση ενέργειας, την ώρα που η δική σας ανάπτυξη χρειάζεται πολλή ενέργεια
3) Κόστος τροφίμων και ο ρόλος που παίζουν τα βιοκαύσιμα (διαδηλώσεις για έλλειψη τροφίμων σε Μπουργκίνα Φάσο, Νίγηρας, Καμερούν, Αίγυπτος)
4) Λειψυδρία και η ανάγκη για καλύτερη διαχείριση υδάτινων πόρων
5) Πετρέλαιο στα $126 το βαρέλι

Η Ελλάδα μπορεί και θέλει να συμβάλλει στην ανάπτυξη της Αφρικής
- Με τις πολύ ισχυρές τράπεζες
- Με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο του κόσμου
- Με πολύ δραστήριες εταιρείες μεταποίησης τροφίμων και ιχθυοκαλλιεργειών
- Με τις πολύ δυναμικές εταιρείες ενέργειας (agile energy companies)
- Με ισχυρές εταιρείες στο χώρο της επεξεργασίας μετάλλων, στον χάλυβα, και στα τσιμέντα
- Με σπουδαίες εταιρείες στον χώρο των κατασκευών και των φαρμάκων, πιστεύουμε ότι θα συμβάλλουμε ουσιαστικά στην ανάπτυξη της αφρικανικής ηπείρου.
Ήδη προχωρήσαμε σε ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα ανάπτυξης της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων με πολύ σημαντικές και πετυχημένες αποστολές (Ινδία, Ουγγαρία, Τουρκία, Συρία, Λιβύη, Αίγυπτος κλπ.), όπου κλείσαμε πολύ σημαντικές δουλειές, όπως για παράδειγμα αυτή που αφορά στην υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας της ελληνικής εταιρείας ELITHERM με τον Λιβυκό φορέα REΑOL, αρμόδιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συνολικής επένδυσης € 90 εκατομμ., με ελληνική συμμετοχή στον τομέα της μεταφοράς τεχνογνωσίας (αντιστοιχεί σε 15% περίπου της επένδυσης).

Αναπτυξιακή Βοήθεια
Η Ελλάς έχει τη θέληση να συμβάλλει στη βελτίωση των προοπτικών της Αφρικής, μέσω της παροχής ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας για την επίτευξη των αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας μέχρι το έτος 2015.
Ειδικότερα, η διμερής ODA που παρασχέθηκε στις χώρες της Αφρικανικής ηπείρου τη δεκαετία 1997-2006 ανήλθε σε 80,43 εκατ. Δολ. ΗΠΑ, εκ των οποίων ενδεικτικά 52,35 εκατ. Δολ. ΗΠΑ παρασχέθηκαν με τη μορφή τεχνικής συνεργασίας και 9,58 εκατ. Δολ. ΗΠΑ με τη μορφή επείγουσας βοήθειας.
Αντιστοίχως, η διμερής ODA που παρασχέθηκε στις χώρες της Υποσαχαρικής Αφρικής κατά το ίδιο χρονικό διάστημα ανήλθε σε 43,57 εκατ. Δολ. ΗΠΑ, εκ των οποίων ενδεικτικά 24,64 εκατ. Δολ. ΗΠΑ παρασχέθηκαν με τη μορφή τεχνικής συνεργασίας και 8,72 εκατ. Δολ. ΗΠΑ με τη μορφή επείγουσας βοήθειας.

Ανθρώπινο Δίκτυο Ασφάλειας (Human Security Network)
18 Μαΐου 2007: Ελλάδα ανέλαβε την Προεδρία του Δικτύου Ανθρώπινης Ασφάλειας.
Ο στόχος της Ελληνικής Προεδρίας είναι να επισημάνει τις σχέσεις μεταξύ της ανθρώπινης ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής, με έμφαση στην ανάγκη προσαρμογής της αναπτυξιακής πολιτικής στην κλιματική αλλαγή και στην ανάγκη υιοθέτησης ευρωπαϊκού μηχανισμού αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.

Η ετήσια Υπουργική Συνάντηση και Διεθνής Διάσκεψη που θα λάβει χώρα στην Αθήνα, 29-30 Μαΐου 2008, επιδιώκει να φέρει κοντά κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς παράγοντες για τον καθορισμό ενδεχόμενων τομέων δράσης και προόδου. Κοινός μας στόχος είναι η καλύτερη προετοιμασία της διεθνούς κοινότητας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ανθρώπινης ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής στον 21ο αιώνα.

Η έμφαση στον άνθρωπο διαφοροποιεί την έννοια της ανθρώπινης ασφάλειας από την πιο παραδοσιακή προσέγγιση, που έχει κυριαρχήσει στις πολιτικές ασφάλειας και αφορά περισσότερο στην εδαφική προστασία. Η νέα αυτή προσέγγιση μεταφέρει την εστίαση σε ανθρώπους, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, ιθαγένειας και λοιπών διαφοροποιητικών χαρακτηριστικών.

Κλιματική αλλαγή και παιδιά: τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα στον υποσιτισμό και στις ασθένειες

Κλιματική αλλαγή και μετακίνηση πληθυσμών: οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα είναι πιο έντονες σε τμήματα πληθυσμών με μεγάλη εξάρτηση από φυσικούς πόρους σε περιθωριοποιημένες, περιβαλλοντικά και κοινωνικά, περιοχές του κόσμου. Η ωθούμενη από την κλιματική αλλαγή μετανάστευση είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο.

Διάφορα οικονομικά
Η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας εκτιμάται ότι θα μειωθεί σε 4,1% το 2008 (από 4,9% το 2007)
Η ανάπτυξη του ΑΕΠ στην υποσαχαρική Αφρική εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 6,5%, με την αύξηση σε χώρες εξαγωγής πετρελαίου σε 10% και σε χώρες εισαγωγής πετρελαίου σε 5%. Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει κάτω από 8%.

Χρέος
Το εξωτερικό χρέος των χαμηλού εισοδήματος χωρών της Αφρικής έχει μειωθεί σημαντικά, ως αποτέλεσμα της ελάφρυνσης του χρέους, στο πλαίσιο της (1) Πρωτοβουλίας για τις Υπερχρεωμένες Φτωχές Χώρες, της (2) Πρωτοβουλίας της Πολυμερούς Ελάφρυνσης του Χρέους και της (3) Συμφωνίας του Paris Club. 21από 34 χώρες κατατάσσονται πλέον στην κατηγορία χαμηλού ή μεσαίου ρίσκου αδυναμίας εξόφλησης.

Η ελάφρυνση του χρέους μέσω των τριών Πρωτοβουλιών εκτιμάται ότι θα μειώσει το απόθεμα χρέους 26 αφρικανικών χωρών έως και 90%.

33 αφρικανικές χώρες είναι επιλέξιμες για ελάφρυνση του χρέους κατά $ 80 δις στο πλαίσιο των δύο Πρωτοβουλιών. Μέχρι στιγμής, $ 42 δις έχουν ήδη διοχετευτεί σε 19 χώρες, που βρίσκονται στα τελευταία στάδια της διαδικασίας ελάφρυνσης του χρέους.
Είναι πολύ θετικό πως τα Αφρικανικά κράτη εντάσσονται με καλούς ρυθμούς στην παγκόσμια οικονομία.

Η Γκάνα εξέδωσε ομόλογα αξίας $750 εκατομμ., τον Σεπτέμβριο του 2007, στη διεθνή αγορά κεφαλαίου, με μεγάλη υπερκάλυψη εγγραφής ($3,2 δις). Ακολούθησε η Γκαμπόν, τον Δεκέμβριο του 2007, με ομόλογα αξίας $ 1 δις, για την εξόφληση του χρέους Paris Club.
Η δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων και εξυπηρέτησης του χρέους και η βελτίωση των δημόσιων οικονομικών αποτελούν πρώτη προτεραιότητα για την εξασφάλιση σταθερότητας και τη βελτίωση της ελκυστικότητας για επενδύσεις και για δανεισμό.

Κοινή Νομισματική Ένωση της Νότιας Αφρικής
Η Κοινή Νομισματική Ένωση στη Νότια Αφρική (από το 1986), που περιλαμβάνει το Λεσόθο, τη Ναμίμπια, τη Νότια Αφρική και τη Σουαζιλάνδη έχει ωφελήσει τα μέλη της και δείχνει το δρόμο για το αύριο. Έχει διευκολύνει την ανάπτυξη περιφερειακών αγορών αγαθών και υπηρεσιών. Οι χώρες αυτές έχουν χαμηλότερα επίπεδα πληθωρισμού σε σχέση με λοιπές γειτονικές χώρες, λόγω και των επιδόσεων της Νότιας Αφρικής στον τομέα αυτό.
Την τελευταία 10ετία, η Αφρική έχει καταγράψει μ.ο. ρυθμό ανάπτυξης 5,4%.

Διαχείριση υδάτινων πόρων
Η λειψυδρία θα επιτείνει τα προβλήματα.
Χρειάζεται πνεύμα συνεργασίας και συνεννόησης. Η διαχείριση των νερών του Νείλου από την Αίγυπτο, το Σουδάν, την Αιθιοπία και την Ουγκάντα θα είναι μία πρόκληση
- Η λεκάνη του ποταμού Κονγκό περιέχει 30% των αποθεμάτων γλυκού νερού στην Αφρική, αλλά θρέφει μόνο 10% του πληθυσμού της ηπείρου. Και οι ποταμοί Ζαμβέζης και Λιμπόπο έχουν νερά που δεν αξιοποιούνται. Αντίθετα, ο Νίγηρας αντιμετωπίζει προβλήματα και γι’ αυτό 9 χώρες της Δυτικής Αφρικής έχουν συμφωνήσει σε 20ετές σχέδιο σωτηρίας του
- Η Αφρική έχει δύο εκτεταμένες ερήμους: την έρημο του Καλαχάρι (Νότια Αφρική, Ναμίμπια, Μποτσουάνα) και την έρημο Ναμίμπ (Ναμίμπια)
- Προγράμματα για τη βελτίωση της διαχείρισης υδάτινων πόρων: Φράγματα Καρίμπα (Ζάμπια-Ζιμπάμπουε), Γκαριέπ (Νότια Αφρική) και Καχόρα Μπάσσα (Μοζαμβίκη)
- Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, το 2004, 63% του πληθυσμού της περιοχής δεν είχε πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής, ελάχιστα χαμηλότερα από το 68% του έτους 1990 (έτους βάσης για τους Στόχους Χιλιετίας) και ως εκ τούτου ο τιθέμενος Στόχος της Χιλιετίας στον τομέα αυτό μάλλον δεν θα υλοποιηθεί.
- Οι γεωργικές μέθοδοι χαμηλής ποιότητας έχουν διευρύνει τα προβλήματα που σχετίζονται με τον περιορισμό των υδάτινων πόρων και τη διάβρωση του εδάφους
-Η μεγάλη πληθυσμιακή αύξηση και η αστικοποίηση δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο το έργο των Αρχών διαχείρισης ύδατος στις αστικές περιοχές.