Συνέντευξη στην εφημερίδα City Press

«Οι επιχειρηματικές ευκαιρίες στο εξωτερικό δεν περιμένουν»

Του Δημήτρη Π. Σωτηρόπουλου


Την άμεση κινητοποίηση των Ελλήνων επιχειρηματιών προκειμένου να καρπωθούν τα οφέλη από τις μεγάλες αναπτυσσόμενες αγορές της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, (εκτός της Ανατολικής και της ΝΑ Ευρώπης όπου τα αποτελέσματα είναι ήδη πολύ ενθαρρυντικά για τις ελληνικές επιχειρήσεις), ζητά ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Πέτρος Δούκας, παρουσιάζοντας τις δυνατότητες της οικονομικής διπλωματίας στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον. Όπως εξηγεί, το υπουργείο Εξωτερικών είναι διατεθειμένο να συνεχίσει να στηρίζει -όπως το πράττει ήδη- την ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα στο εξωτερικό με κάθε τρόπο και σε κάθε κλάδο. Από την άλλη, θεωρεί ότι για την αύξηση των ελληνικών εξαγωγών και τη βελτίωση της ροής των ξένων επενδύσεων προϋποτίθεται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας που με τη σειρά της εξαρτάται από την προώθηση των αναγκαίων δομικών μεταρρυθμίσεων από την παρούσα κυβέρνηση.


Από τους ελληνικούς επιχειρηματικούς κλάδους ποιοι είναι οι πιο εξωστρεφείς και ποιοι θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερο;

Πρώτα - πρώτα, ο πιο δυναμικός κλάδος είναι αυτός των τραπεζών. Δεν είναι τυχαίο ότι τα υποκαταστήματα των ελληνικών τραπεζών στην Ανατολική και ΝΑ Ευρώπη είναι αυτή τη στιγμή περίπου 3.030. Είναι και από πολιτικής άποψης πολύ σημαντικό να ελέγχονται τόσες θέσεις εργασίας στις χώρες αυτές. Μεγάλες είναι και οι δυνατότητες στα θέματα των αμοιβαίων κεφαλαίων και διαχείρισης κεφαλαίων γενικότερα, στον κλάδο των ακινήτων, των κατασκευών -όπου σημειωτέον αρκετές ελληνικές κατασκευαστικές θα επισκεφτούν σε λίγες εβδομάδες τη Ρωσία με αφορμή τη διοργάνωση των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων-, της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, των πετρελαίων, της προστασίας του περιβάλλοντος, και φυσικά του τουρισμού όπου μάλιστα φέτος είδαμε μεγάλη αύξηση των αφίξεων από τη Ρωσία. Επίσης της ακτοπλοΐας –θέλουμε να βρεθεί τρόπος να συνδεθούν σε διάφορα δίκτυα με τα λιμάνια της ευρύτερης περιοχής η Οδησσός, η Σμύρνη, η Αλεξάνδρεια, η Τρίπολη κ.ά.-, της μεταποίησης τροφίμων, των ιχθυοκαλλιεργειών, των αλυσίδων καταστημάτων, των αερομεταφορών, των τηλεπικοινωνιών. Ακόμη και οι γουναράδες της Καστοριάς έρχονται μαζί μας σε πολλές αποστολές και κλείνουν πολύ καλές δουλειές. Αλλά δεν είναι μόνο η βαριά βιομηχανία είναι και η ελληνική μόδα που είναι εξαιρετικής ποιότητας, το ελληνικό design, η δισκογραφία, ο κινηματογράφος όπου πρέπει να ξέρετε ότι έχουμε κάνει αποστολές στο Bollywood της Ινδίας και το αντίστοιχο Bollywood έξω από το Κάιρο.

Να μιλήσουμε λίγο γι’ αυτό το τρίπτυχο που έχετε θέσει, και αφορά την ενίσχυση των εξαγωγών, την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την προώθηση διεθνών συνεργασιών μέσω της ενίσχυσης της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων.

Καταρχήν δεν είμαστε πολύ ευχαριστημένοι από το ύψος των εξαγωγών. Θεωρούμε ότι υπάρχουν διεθνείς αγορές στις οποίες θα μπορούσαμε να πουλάμε περισσότερο, για να το πω απλά. Βέβαια αυτό προϋποθέτει να γίνει πιο ανταγωνιστική η ελληνική οικονομία στο σύνολό της, δηλαδή να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες φθηνότερες και πιο σύνθετες από τον ανταγωνισμό.

Με δεδομένες τις πάγιες δυσκαμψίες της ελληνικής οικονομίας και της κρατικής γραφειοκρατίας, πως μπορεί να επιτευχθεί η προσέλκυση μεγαλύτερων ξένων επενδύσεων;

Η ροή των ξένων επενδύσεων δεν μας ικανοποιεί ακόμη. Είναι πολλά αυτά που πρέπει να αλλάξουμε. Πρέπει για αυτό το λόγο να υποστηρίξουμε όλοι τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες προωθεί ο Κώστας Καραμανλής. Δεν αφορούν μόνο τους 5-10 μεγαλοβαρώνους, αλλά θα βελτιώσουν το επίπεδο των περισσότερων Ελλήνων. Θα κάνουν την ελληνική οικονομία πιο ευέλικτη και πιο προσαρμοστική, αλλιώς κινδυνεύει να βρεθεί εκτός αγορών. Το χωροταξικό, οι φορολογικές ελαφρύνσεις, η απελευθέρωση αγορών, οι αποκρατικοποιήσεις, το συμμάζεμα του δημόσιου χρέους, όλα αυτά θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα, και αυτό το αντιλαμβάνονται όλα τα κόμματα, άσχετα αν αντιδρούν.

Ποιο είναι το ισχυρό χαρτί της ελληνικής οικονομίας προκειμένου για επενδύσεις από το εξωτερικό;

Όσον αφορά την οικονομική διπλωματία με τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, του Περσικού Κόλπου, της Ασίας κλπ, η Ελλάδα είναι το κοντινότερο σε αυτές κράτος της Ε.Ε., και μάλιστα του στενού της πυρήνα. Για έναν επιχειρηματία π.χ. από το Κουβέιτ καμία άλλη τόσο κοντινή χώρα δεν προσφέρει αυτά τα πλεονεκτήματα. Οι πρέσβεις και οι οικονομικοί διπλωμάτες συμμετέχουν πρώτοι σε αυτή την εκστρατεία για να βοηθήσουν τα ελληνικά προϊόντα να διεισδύσουν στις ξένες αγορές, όπως επίσης προκειμένου να πείσουν μεγάλες ξένες εταιρείες να επενδύσουν στη χώρα μας αντί για οπουδήποτε αλλού.

Προχωράμε με τους ρυθμούς που θα θέλαμε;

Ακούστε, το σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι οι καιροί δεν μας περιμένουν, αν δεν δημιουργήσουμε και αξιοποιήσουμε εμείς οι ίδιοι τις όποιες ευκαιρίες, θα μας προλάβουν άλλοι. Πρέπει να σας πω ότι οι εταιρείες που βρίσκουμε συχνά μπροστά μας είναι οι τουρκικές –όσο κι αν μας κάνει εντύπωση- οι αυστριακές, οι ιταλικές, οι γερμανικές. Γιατί όχι οι ελληνικές που φημίζονται για τα γρήγορα αντανακλαστικά τους; Υπάρχει άλλωστε και η Ελλάδα της δημιουργίας, δεν υπάρχει μόνο η Ελλάδα που βλέπουμε στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων των 8.00. Γι’ αυτό και διοργανώνουμε μια σειρά ημερίδων για να προβάλουμε τα πιο σύνθετα και εξελιγμένα ελληνικά προϊόντα. Για παράδειγμα διοργανώσαμε πρόσφατα μια συνάντηση στην οποία παρουσιάστηκαν προϊόντα εκείνου που ονομάζουμε «πράσινη» επιχειρηματικότητα και στις 16 Σεπτεμβρίου θα έχουμε άλλη μια ημερίδα με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Αλέξανδρο Κοντό αναφορικά με την αγροτική παραγωγή, την τεχνολογία τροφίμων κλπ, ενώ τον Οκτώβριο διοργανώνουμε μια μεγάλη επιχειρηματική αποστολή στο Λονδίνο, και θα ακολουθήσουν και άλλες ημερίδες για φάρμακα, βιοτεχνολογία, αλλά και νέες αποστολές στο Βιετνάμ, τη Σερβία, το Κουβέιτ, το Κατάρ, τα Αραβικά Εμιράτα. Θα είναι, όπως καταλαβαίνετε, ένα κουραστικό αλλά συναρπαστικό φθινόπωρο.

Να επιμείνουμε λίγο στο ζήτημα της πράσινης επιχειρηματικότητας που έχει και μεγάλες προοπτικές στο μέλλον.

Πολύ μεγάλες. Βλέπουμε ήδη τις αρνητικές επιπτώσεις από το φαινόμενο του θερμοκηπίου -δεν χρειάζεται να επεκταθώ επ’ αυτού. Επομένως όποιοι κατορθώσουν να επιβραδυνθεί αυτή η πορεία θα μπορέσουν αφενός να προσφέρουν κάτι σημαντικό στο κοινωνικό σύνολο αλλά θα ανταμειφθούν και στο επιχειρηματικό επίπεδο.

Κοιτώντας κανείς τις χώρες στις οποίες απευθύνονται κυρίως οι ελληνικές εξαγωγές βλέπει ότι κυριαρχεί η γειτονιά μας (Ιταλία, ΝΑ Ευρώπη, κλπ). Μπορεί να επεκταθεί ο κατάλογος αυτός και προς άλλες μακρινότερες αγορές;

Θέλουμε να απευθυνθούμε σε κράτη που αναπτύσσονται ταχέως, δηλαδή που το ΑΕΠ τους αυξάνεται πάνω από 6%, που διαθέτουν μια αγορά που να αξίζει να επενδύσει κανείς, όπως η Κίνα και η Ινδία ή ο Περσικός Κόλπος, η Συρία, η Αίγυπτος, η Λιβύη, ενώ είναι αυτονόητο ότι μας ενδιαφέρουν πάντα τα Βαλκάνια και η Ρωσία με την οποία μάλιστα έχουμε αναπτύξει στενές οικονομικές σχέσεις σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Η προσοχή των επιχειρηματιών διεθνώς στρέφεται τα τελευταία χρόνια στην Κίνα και την Ινδία όπου αναδύεται μια πολυπληθής κοινωνία καταναλωτών. Οι Έλληνες επιχειρηματίες πως μπορούν να δρέψουν οφέλη από αυτή την ευκαιρία;

Το ύψος των επενδύσεων εκτός Ελλάδας είναι περίπου 16 δισ. ευρώ. Δυστυχώς όμως μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι της πίτας είναι τοποθετημένο εκτός της ΝΑ Ευρώπης. Ήδη βέβαια οι περισσότερες μεγάλες ελληνικές εταιρείες έχουν στα σχέδιά τους κάποια ανοίγματα προς τις μεγάλες ασιατικές αγορές και ορισμένες το έχουν ήδη τολμήσει. Υπάρχει μια σταθερή αύξηση ελληνικών επενδύσεων προς την Κίνα, την Ινδία, την Αίγυπτο κλπ., ιδίως από τους κλάδους της τσιμεντοβιομηχανίας, των φαρμάκων, των αγροτικών προϊόντων κ.ά. Να μην ξεχνάμε πάντως ότι οι Έλληνες εφοπλιστές είναι οι καλύτεροι πελάτες των κινεζικών ναυπηγείων. Το υπενθύμισα και σε πρόσφατες ομιλίες μου στο Πεκίνο και τη Σαγκάη, ότι οι επενδύσεις των Ελλήνων εφοπλιστών στα εκεί ναυπηγεία υπερβαίνουν τα 20 δισ. δολάρια τα τελευταία χρόνια και εκκρεμούν παραγγελίες άλλων 20 δισ. Στην Αίγυπτο, οι Έλληνες εφοπλιστές δίνουν κάθε χρόνο ένα δισ. δολάρια μόνο για πορθμεία στο Σουέζ. Η Ελλάδα είναι δηλαδή μια υπολογίσιμη δύναμη που προσφέρει πριν ζητήσει οτιδήποτε.

Πολιτικά πως μπορούν να αξιοποιηθούν όλα αυτά;

Δείτε για παράδειγμα στο ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων. Οι μεγάλοι οικονομικοί μας εταίροι θα το σκεφτούν πολλές φορές πριν στραφούν εναντίον των ελληνικών συμφερόντων. Δεν εκβιάζουμε κανένα, ασφαλώς, αλλά ζητάμε από τους εταίρους μας να κατανοήσουν ότι αυτά που υποστηρίζουμε έχουν βάση.

Πάντως, στην περίπτωση των Σκοπίων, η μεγάλη οικονομική διείσδυση των Ελλήνων επιχειρηματιών δεν έχει αμβλύνει την πολιτική διαμάχη. Φταίει ο εθνικισμός του νεόκοπου αυτού κράτους που δεν επιτρέπει την κατανόηση των οφελών από την προσέγγιση των δύο πλευρών;

Το κατανοούν, τουλάχιστον, όλοι οι υπόλοιποι εταίροι μας. Πάντως, αυτές οι υπερβολές από την πλευρά των Σκοπίων, οι οποίες έχουν οξυνθεί τις τελευταίες εβδομάδες κι έχουν ξαφνιάσει ακόμη και τον ίδιο τον κ. Νίμιτς, δεν ωφελούν πρώτα από όλα τα ίδια τα Σκόπια. Πράγματι ο εθνικισμός είναι αποσαρθρωτικό φαινόμενο.